Władze samorządowe gminy: Wójt Gminy - Tadeusz Drągiewicz Przewodniczący Rady - Stanisław Anuszkiewicz Urząd Gminy Sztabin ul. Augustowska 43 16-310 Sztabin tel. (0-87) 641-20-36 fax. (0-87) 641-20-36 wew.41 www.sztabin.ug.gov.pl e-mail: ugsztabin@sztabin.ug.gov.pl Podstawowe dane o gminie: Gmina Sztabin Powierzchnia w km2 LUDNOŚĆ (w tys.) Ogółem Mężczyzn Kobiet Na km2 Przyrost naturalny 362 5855 3045 2810 16 4,7 Miejscowości należące do gminy Sztabin: Andrzejewo, Balinka, Budy, Budziski, Chomaszewo, Cisów, Czarniewo, Czarny Grąd, Czarny Las, Dębniaki, Dębowo, Długie, Dłużański Las, Ewy, Fiedorowizna, Franki, Grzędy, Hruskie, Huta, Jagłowo, Jaminy, Janówek, Janówek Dolny, Janówek Górny, Jasionowo, Jastrzębna Druga, Jastrzębna Pierwsza, Jastrzębna-Majątek, Jaziewo, Kamień, Karoliny, Klonowo, Kobyli Kąt, Kolonia Krasnoborki, Kolonie Jasionowo, Kolonie Jastrzębiańskie Drugie, Komaszówka, Kopczańskie Budy, Kopiec, Kopytkowo, Krasnoborki, Krasnybór, Kryłatka, Kunicha, Lebiedzin, Lipowo, Łubianka, Majątkowe Kolonie, Mogilnice, Motułka, Nowa Cegielnia, Osiniaki, Ostrowie Podcisówek, Podgórze, Pogorzałe, Polkowo, Przechodki, Rogowo, Sosnowo, Stara Cegielnia, Sztabin, Sztuki, Ściokła, Wilcze Bagno, Wilkownia, Wolne, Wrotki, Wysokie, Żmojdak. Charakterystyka Gmina Sztabin leży w południowej części powiatu augustowskiego. Ponad 14500 ha jej powierzchni zajmują lasy, które są pozostałościami po dawnych puszczach: Jamińskiej, Krasnoborskiej i Augustowskiej. Południową granicę gminy wyznacza rzeka Biebrza, jej okolice są od 1993 roku wchodzą w skład Biebrzańskiego Parku Narodowego. Siedzibą gminy jest Sztabin duża wieś nad Biebrzą, na trasie Augustów - Białystok, która liczy obecnie 1000 mieszkańców. Początkowo na terenie gminy mieszkali Jaćwingowie, w 1506 roku część tego obszaru nadał król Aleksander rodowi Chreptowiczów. W latach 1584 - 1594 Chraptowicze wybudowali kościół, do którego sprowadzili bazylianów a później dominikanów. Zakonnicy mieli się opiekować słynącym z cudów obrazem Maryi Panny z Dzieciątkiem. Po Chraptowiczach dobra odziedziczył hrabia Karol Brzostowski, który utworzył w latach 20 - tych XIX wieku tzw. Rzeczpospolitą Sztabińską. Za jego sprawą zniesiono pańszczyznę unowocześniono rolnictwo, wprowadzając płodozmian i nowoczesne, jak na owe czasy narzędzia. Hrabia wprowadził reformy społeczne, wybudował zakłady przemysłowe: hutę szkła, zakład metalurgiczny, a także kuźnię produkującą na lokalne potrzeby narzędzia rolnicze, nagrobki oraz sprzęty gospodarstwa domowego. Jego sposób zarządzania przyczynił się do dynamicznego rozwoju majątku. Idee Karola Brzostowskiego są nadal żywe w społeczności sztabińskiej. Ludność gminy brała czynny udział w walkach narodowowyzwoleńczych. W okresie II wojny światowej na terenie gminy działały oddziały partyzanckie. Potyczki z okupantem upamiętniają tablice pamiątkowe m.in. w Sztabinie, Jaminach, Czarnym Lesie, Kryłatce. Hitlerowcy odpłacali się za działalność patriotyczną mordując okolicznych mieszkańców. O ich zbrodniach świadczy m.in. murowany grób 24 ofiar w lesie pod Czarniewem. Okres powojenny zapisał się niemniej tragicznymi skutkami. Z terenu gminy aresztowano 126 osób i wywieziono w tzw. obławie lipcowej. Ruch partyzancki był tu bardzo silny. Jeszcze w początkach lat 50 działały zbrojne grupy. Współczesne społeczeństwo dumne jest z tradycji swych przodków. Gmina wydaje czasopismo pt. "Nasz Sztabiński Dom", w którym są drukowane artykuły na tematy historyczne, społeczne i kulturalne. Gmina ma typowo rolniczy charakter, ale przeważają na jej terenie słabe ziemie głównie V i VI klasy bonitacyjnej. Dlatego aż 57% gruntów zagospodarowano pod łąki i pastwiska, które są bazą dla hodowli bydła mlecznego. Najwięksi producenci należą do Projektu Rozwoju Prywatnych Gospodarstw Mlecznych. W gminie jest zarejestrowanych 1100 gospodarstw rolnych, a średnia ich wielkość wynosi 13 ha. największe miejscowości gminy to: Sztabin, Krasnybór i Jaminy. W gminie działało w 2001 roku 577 firm, większość z nich należało do prywatnego sektora własnosci Tab. Podmioty gospodarki narodowej gminy według wybranych sekcji. Rolnictwo Przetwórstwo Budownictwo Handel Hotele i restauracje Transport Obsł. nieruchomości Edukacja Służba zdrowia Pozostałe Razem 394 18 21 58 6 19 8 6 10 28 575 Gmina posiada jedną biologiczną oczyszczalnię ścieków o przepustowości 162m3/na dobę. Atrakcje przyrodnicze: W sztabińskiej części Biebrzańskiego Parku Narodowego znajdują się unikalne zespoły roślinności bagiennej, rozlewiska i starorzecza. Są one niewątpliwie rajem dla różnych gatunków roślin i zwierząt. Bagna są dogodnym miejscem lęgowym wielu gatunków ptaków, 21 spośród 263 rodzaji zalicza się do gatunków ginących zapisanych w tzw. "Czerwonej Księdze". Bez wątpienia teren ten jest bardzo atrakcyjny dla wędkarzy, bowiem w wodach Biebrzy, jej dopływach oraz Kanale Augustowskim występuje aż 36 gatunków. Na terenie gminy Sztabin są dwa rezerwaty przyrody: Kozi Rynek - florystyczny - z lasem łęgowym oraz naturalnym kompleksem charakterystycznym dla Puszczy Augustowskiej. Kuriańskie Bagno - florystyczno - faunistyczny - obszar o unikalnej geomorfologii, naturalnych, rzadko spotykanych zbiorowiskach leśnych oraz stanowiskach wielu rzadkich i chronionych roślin i zwierząt. Zabytki na terenie gminy Sztabin: * układ urbanistyczny miejscowości Sztabin z XVIII w.; * kościół gotycko - renesansowy z lat 1584-89 w Krasnymborze, najstarszy na Suwalszczyźnie; * kaplica cmentarna murowana z I poł. XIX w. w Krasnymborze; * resztki fundamentów dawnego klasztoru bernardynów z XVII w. w Krasnymborze; * kościół z 1910 r. w Sztabinie; * pomnik żeliwny Joachima Chreptowicza, dziadka Karola Brzostowskiego w Sztabinie; * dworek Karola Brzostowskiego z 1835 r. otoczony parkiem w Cisowie; * drewniany kościół z 1780 r. w Jaminach; * kapliczki przydrożne z XIX w. w Jaziewie, Wrotkach, Lipowie i Mogilnicach.