Białystok
Władze samorządowe powiatu:
Prezydent Miasta - Ryszard Tur
Przewodniczący Rady - Edward Stanisław Łuczycki
Urząd Miasta Białystok
ul. Słonimska 1
15-950 Białystok
tel. (0-85) 741-11-25
fax. (0-85) 741-43-24
http://www.city.bialystok.pl
e-mail: bpm@city.bialystok.pl
Raport miasta Białystok
Miasto Białystok położone jest w centrum Województwa Podlaskiego, na Nizinie Podlaskiej, w makroregionie Wysoczyzny Białostockiej. Jest to największe miasto w Polsce północno - wschodniej, stolica Województwa Podlaskiego. Niektórzy nazwę Białystok wiążą z "białym stokiem", bardziej prawdopodobną wersją jest twierdzenie, że określenie "stok" oznaczało kiedyś rzekę.
Historia
Data powstania osady Białystok jest trudna do ustalenia. Według legendy założył ją książę litewski Giedymin w 1320 roku. Niestety tego faktu nie potwierdzają źródła historyczne. Osada powstała prawdopodobnie dopiero na przełomie XV i XVI wieku. Ziemia białostocka należała początkowo do Raczki Tabutowicza, później przeszła w ręce Mikołaja Raczkowicza, po nim dobra przejął ród Wiesiołowskich. Po bezpotomnej śmierci ostatniego z rodu Wiesiołowskich, Białystok został włączony do starostwa tykocińskiego, które za zasługi w wojnie ze Szwedami otrzymał Stefan Czarniecki. W późniejszych latach ziemia białostocka przypadła rodowi Branickich. Najbardziej dynamiczny rozwój osady nastąpił w okresie, gdy dobra te należały do Jana Klemensa Branickiego. Prawa miejskie magdeburskie otrzymał Białystok od króla Augusta III w 1749 roku. Dwór Branickich odwiedzali władcy polscy, tacy jak: August II, August III, Stanisław August Poniatowski, a także cesarz Austrii Józef II, przyszły car Rosji Paweł i przyszły król Francji Ludwik XVIII.
Po III rozbiorze Białystok wszedł w skład państwa Pruskiego a po pokoju w Tylży jako Obwód Białostocki został wcielony do Cesarstwa Rosyjskiego. W 1842 roku Rosjanie zlikwidowali odrębność Obwodu wcielając go do guberni grodzieńskiej. Utworzenie granicy celnej między Królestwem Polskim a Cesarstwem Rosyjskim spowodowało przeniesienie w te rejony przemysłu włókienniczego. Dodatkowym pozytywnym impulsem dla rozwoju miasta było wybudowanie kolei warszawsko - petersburskiej. Dzięki niej Białystok stał się ważnym węzłem komunikacyjnym. W czasie wojny polsko - bolszewickiej w 1920r. w mieście znajdowała się siedziba Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski z Feliksem Dzierżyńskim na czele. W okresie międzywojennym Białystok znacznie się rozwinął. Powstały nowe zakłady przemysłowe. Uporządkowano chaotyczną zabudowę.
W czasie II wojny światowej najpierw sowieci a później hitlerowcy prowadzili na tym obszarze politykę terroru. Mimo tego istniał bardzo silny ruch niepodległościowy kierowany przez Armię Krajową. W mieście istniało bardzo liczne getto Żydowskie. Białystok bardzo ucierpiał w trakcie wojny, został zniszczony w 75%. Po wojnie miasto stopniowo zaczęło odbudowywać się ze zniszczeń.
Infrastruktura
Z sieci wodociągowej korzysta w Białymstoku 279,5 tys. mieszkańców (97,6%), z sieci kanalizacyjnej 253,1 tys. (88,4%), natomiast z gazowej 255,7 tys. (89,3%). Miasto obsługuje jedna biologiczna oczyszczalnia ścieków o przepustowości 175.500 m3/dobę. Białystok dysponuje wysypiskiem odpadów przemysłowych oraz odpadów komunalnych położonym w Hryniewiczach.
Gospodarka
Białystok jest największym ośrodkiem gospodarczym w regionie północno - wschodnim. W gospodarce Białegostoku dominują małe zakłady i firmy, zatrudniające do 5 osób. Na rozwój gospodarki miasta duży wpływ ma przygraniczne położenie, sprzyjające połączenia komunikacyjne, bardzo dobry stan środowiska, tradycje przemysłowe, naukowe i kulturalne. Pod koniec 2001 roku zarejestrowanych było w Białymstoku 33.291 podmiotów gospodarczych. Zakłady przemysłowe produkują głównie artykuły spożywcze i napoje oraz tkaniny i wyroby odzieżowe. W ostatnich latach zanotowano dynamiczny rozwój sektora handlu i usług. Zagranicznych i krajowych inwestorów przyciąga duża liczba terenów do zagospodarowania.
Kultura, oświata, sport
Białystok jest regionalnym ośrodkiem akademickim i naukowym. W mieście funkcjonuje 57 szkół podstawowych, 37 gimnazjów, 39 liceów ogólnokształcących oraz 15 uczelni wyższych. Największe z białostockich uczelni wyższych to: Uniwersytet w Białymstoku, Politechnika Białostocka, Akademia Medyczna, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Wyższa Szkoła Ekonomiczna oraz Wyższa Szkoła Administracji Publicznej. W mieście działają liczne kluby sportowe. Bazę sportową miasta stanowią stadiony, korty tenisowe, boiska, pływalnie, Ośrodek Sportów Wodnych oraz sztuczne lodowisko.
Białystok jest centrum kulturalnym makroregionu północno-wschodniego. Znajduje się tutaj wiele wyjątkowych zabytków, instytucji i organizacji kulturalnych. W mieście działa wiele ośrodków kultury, m.in.: Białostocki Ośrodek Kultury, Dom Kultury "Śródmieście", Młodzieżowy Dom Kultury, czy też Wojewódzki Osrodek Animacji Kultury. Miasto jest również miejscem ciekawych cyklicznych imprez muzycznych, teatralnych o znaczeniu krajowym i międzynarodowym.
Walory turystyczne powiatu
Białystok jest stolicą regionu Polski zwanego "Zielonymi Płucami Polski". Jest to doskonałe miejsce do wypoczynku i rekreacji. Około 32 % powierzchni miasta zajmują tereny zielone, w tym 2 rezerwaty przyrody. Miasto oferuje wiele atrakcji turystycznych. Wypoczynkowi sprzyja dobrze rozwinięta baza noclegowo - gastronomiczna.
Atrakcje przyrodnicze:
1. Rezerwaty przyrody miasta Białystok:
Las Zwierzyniecki - powstał w 1996r., zachowany ze względów naukowych i dydaktycznych drzewostan o charakterze grądu wilgotnego.
Antoniuk - pow. 1995r. zachowany ze względów naukowych i dydaktycznych drzewostan o dużym stopniu naturalności.
Szlaki turystyczne:
Zabytki:
Rynek zwany obecnie Rynkiem Kościuszki.
Kościół katedralny Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - (Stary Kościół)- najstarszy zachowany zabytek w mieście, ukończony w 1621r. Ufundował go Piotr Wiesiołowski Młodszy. W czasach Jana Klemensa Branickiego dokonano przebudowy obiektu, dzięki której wnętrze uzyskało wystrój rokokowy. Szczególną uwagę zwracają osiemnastowieczne organy, a także pomnik Jana Klemensa Branickiego wystawiony w 1775 r. przez Izabelę Branicką.
Kościół Farny - neogotycki kościół dobudowany na początku XX wieku według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego
Ratusz z wieżą zegarową - jego budowę ukończono w 1761 roku. W budynku tym mieści się obecnie siedziba Muzeum Okręgowego, posiadającego bogate zbiory z dziedziny sztuki, etnografii i archeologii.
Cerkiew p.w. Św. Mikołaja Cudotwórcy - zbudowana w latach 1843 - 1846 na miejscu starej drewnianej świątyni unickiej. Cerkiew ma charakter bizantyjski.
Cerkiew Św. Marii Magdaleny - zbudowana w latach 1741-58, fundacji Jana Klemensa Branickiego
Pałac Branickich - zaprojektowany został przez świetnych architektów baroku: Jana Henryka Klemma, Jana Zygmunta Dejbela, Jakuba Fontanę. Kształt pałacu nawiązywał do wielkich barokowych założeń francuskich. Była to rezydencja, która jako jedna z nielicznych spełniała wymagania ówczesnej, niezwykle skomplikowanej z dzisiejszego punktu widzenia etykiety przyjmowania koronowanych głów.
"Dom Koniuszego" - z 1771 roku, służył Branickim do przyjmowania nieco mniej znamienitych.
Kościół św. Rocha -"pomnik" odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918r. Budowę jego rozpoczęto w 1928 roku, a ukończono po II wojnie światowej. Jest to jedna z najciekawszych budowli w Europie okresu międzywojennego.