Urząd Gminy Narewka

ul. Białowieska 1
17-222 Narewka
tel. 85 685-80-21
fax. 85 685-80-21
sekretariat@ug.narewka.wrotapodlasia.pl
http://www.narewka.pl

Podstawowe dane o gminie:

Dane statystyczne (2018)

Miejscowości należące do gminy Narewka:

Babia Góra, Baczyńscy, Bazylowe, Bernacki Most, Bielscy, Bokowe, Borowe, Borsuki, Chomińszczyzna, Chrabuśnik, Cieremki, Dąbrowa, Dziedzice, Eliaszuki, Gnilec, Grodzisk, Gruszki, Guszczewina, Janowo, Jelonka, Kapitańszczyzna, Kasjany, Kordon, Kruhlik, Krynica, Leśna, Ludwinowo, Łanczyno, Łozowe, Łuka, Maruszka, Michnówka, Mikłaszewo, Minkówka, Mostki, Narewka, Nowe Lewkowo, Nowe Masiewo, Nowe Skupowo, Nowinka, Nowiny, Ochrymy, Olchówka, Osowe, Pasieki, Planta, Pod Piaski, Podlewkowie, Połymie, Porosłe, Pręty, Prorez, Siemianówka, Siemieniakowszczyzna, Skupowo, Słobódka, Smolnia, Stare Lewkowo, Stare Masiewo, Stare Skupowo, Stary Dwór, Stoczek, Suszczy Borek, Swinoroje, Tarnopol, Usadźba, Zabłotczyzna, Zabrody, Zamosze.

Wiadomości ogólne o gminie Narewka

Gmina Narewka położona jest w północno - wschodniej części powiatu. Wschodnia część leży na terytorium Puszczy Białowieskiej, zaś zachodnia wchodzi w skład Puszczy Ladzkiej. Region ten posiada wyjątkowe walory przyrodnicze, prawnie chronionych jest 99,1% jego terytorium. Narewka posiada towarowe przejście graniczne z Białorusią Siemianówka - Świsłocz oraz liczne punkty przeładunkowe.

Historia

Do XVIII wieku tereny gminy Narewka należały do monarchy. Na początku XVIII wieku istniały tam cztery folwarki: Grodzisk, Lewkowo, Łuka i Siemianówka. Narewka powstała w 1639 roku jako osada rudnika Tomasza Wydry Polkowskiego. Mieszkańcy tej miejscowości zajmowali się wytopem żelaza z rudy darniowej. W 1777 roku król Stanisław August Poniatowski ufundował w Narewce kościół katolicki, natomiast cerkiew prawosławną wybudowano tam w 1864 roku.

Po trzecim zaborze tereny obecnej gminy znalazły się w granicach Imperium Rosyjskiego. Wiadomo, że w drugiej połowie XIX wieku osada była miastem, ale nie wiadomo kiedy uzyskała prawa miejskie, ani w jakich okolicznościach je utraciła. Około 1888 roku było w Narewce około 860 mieszkańców, z czego aż 760 narodowości żydowskiej. W 1906 roku przez miasteczko przebiegało połączenie z Hajnówki do Wołkowyska.

I wojna światowa nie przyniosła osadzie poważniejszych szkód. W 1921 roku liczyła ona około 1200 mieszkańców. W tym czasie funkcjonowały tam niewielkie zakłady przemysłowe, takie jak: terpentyniarnia, huta szkła Hackiela produkująca butelki, młyn wodny na spiętrzonej w stawie rzece. W czasie jarmarku funkcjonowało tam 300 sklepów.

Gospodarka

Przyszłość gminy należy wiązać z rozwojem turystyki i agroturystyki oraz rolnictwa ekologicznego. Gmina posiada dobrze rozwiniętą bazę noclegową i gastronomiczną (hotele, domki kempingowe, schronisko, pola namiotowe, kwatery agroturystyczne) potrzebną do rozwoju tego sektora gospodarki. Ponadto w gminie są warunki do produkcji zdrowej żywności. W sumie w gminie Narewka zarejestrowanych było w 2001 roku 253 podmioty gospodarcze. Większość z nich zajmuje się handlem i usługami.

Kultura, oświata, sport

W regionie organizowanych jest kilka imprez kulturalnych, m.in.: Wojewódzki Przegląd Zespołów Wokalno - Tanecznych oraz Wojewódzki Przegląd Zespołów Folklorystycznych. Ponadto w Narewce funkcjonuje kino "Las", wydawany jest gazeta lokalna o nazwie "Nad Narewką". W celu przybliżenia wiedzy o lesie Nadleśnictwo zorganizowało Izbę Leśną - Muzeum Sprzętu Leśnego w Gruszkach - miejscowości, w której znajduje się siedziba Nadleśnictwa Browsk. Walory turystyczne gminy Gmina jest bardzo atrakcyjnym miejscem spędzania wolnego czasu, stąd też swoją przyszłoś wiąże z rozwojem turystyki i agroturystyki. Jej głónym zadaniem jest też odciążenie Białowieskiego Parku Narodowego od nadmiernej liczby turystów. Gmina posiada dobrze rozwiniętą bazę noclegową i gastronomiczną (hotele, domki kempingowe, schronisko, pola namiotowe, kwatery agroturystyczne).

Gminny Ośrodek Kultury w Narewce

Narewka, ul. Nowa 3a

tel. 85 685 80 34

Stanica kajakowa w Narewce

Narewka, ul. Hajnowska 33

tel. 85 685 80 62

e-mail: stanica-narewka@o2.pl

otwarte: od poniedziałku do piątko w godzinach 8-16

Atrakcje przyrodnicze

1. Naturalna dolina rzeki Narewki - która jest największą rzeką puszczańską. Jej źródła znajdują się w białoruskiej części Puszczy Białowieskiej. Narewka, mimo kilkukrotnych regulacji w wielu miejscach, zachowała swój naturalny charakter. Dowodzą tego meandry, starorzecza oraz ich bogata fauna i flora. Dolinę rzeki zamieszkują bobry, wydry, norki amerykańskie, a nawet tchórze. Sama rzeka jest domem dla wielu gatunków ryb. Można tu zaobserwować wychodzące na żer sarny, jelenie, dziki, żubry, a nawet rzadkie w puszczy łosie. Świat zwierząt urozmaicają duże drapieżniki: wilki i rysie oraz ptaki drapieżne, w tym jastrzębie, myszołowy i orliki.

Dla miłośników przyrody wybudowano wierzę widokową. Dotrzeć do niej można zielonym szlakiem do składnicy (od strony Kosego Mostu lub Janowa) i stamtąd czarnym odcinkiem do wieży (ok. 2 km). Narewka przystosowana jest do spływów kajakowych. Przy jej brzegach umieszczono pola namiotowe, domki kempingowe, wypożyczalnie sprzętu sportowego.

2. Zbiornik wodny "Siemianówka" - o powierzchni 3250 ha, mieści się na północnym skraju Puszczy Białowieskiej. Powstał on w wyniku przegrodzenia wodną zaporą czołową starego koryta rzeki Narew w miejscowości Bondary. W założeniu miał być rezerwuarem wody pitnej dla Białegostoku, wodociąg jednak nie został wybudowany, dlatego zalew pełni obecnie głównie funkcje rekreacyjne. Miejsce to jest bardzo chętnie odwiedzane zwłaszcza przez wędkarzy, turystów, ornitologów, amatorów sportów wodnych.

Zbiornik retencyjny Siemianówka ma szczególne znaczenie dla gospodarki wodnej doliny. Obrzeża zbiornika porasta roślinność wodna, tworzą ją różne gatunki turzyc, trzcina pospolita, mozga trzcinowata i inne gatunki błotne i szuwarowe. W okolicy zalewu występuje wiele rzadkich gatunków ptaków wodnych i drapieżników. Na zalewie Siemianówka i terenach przyległych stwierdzono 164 gatunki ptaków, z czego 112 gniazduje na tym terenie. Znajduje się tutaj 50 gatunków ptaków zagrożonych w skali globalnej i europejskiej. Są to między innymi: bąk owistun, błotniak zbożowy, błotniak łąkowy, kureczka kropiatka itp. Najcenniejszym gatunkiem jest rybitwa białowąsa. Poza tym obrzeża zbiornika są ostoją łosia, jelenia europejskiego, sarny, dzika, lisa. Stałymi mieszkańcami zalewu i rowów dopływowych są bobry, norka europejska i amerykańska, wydra, jenot, kuna, borsuk.

3. Obręb Ochronny Hwoźna - leży on między rzeką Hwoźną a Polaną Masiewską. Dokładniej są to tereny na północ od Ścisłego Rezerwatu Przyrody, przyłączone do Białowieskiego Parku Narodowego w 1996 roku. Na tym terytorium las uległ znacznym przeobrażeniom spowodowanym działalnością człowieka. Chyba najlepszym ku temu przykładem są zręby "pocenturowskie". Od momentu przyłączenia nie wykonuje się tam żadnych prac, następuje powolny proces regeneracji. Dla turystów udostępniono dwa szlaki czerwony i zielony. Mogą oni poruszać się po nich pieszo, rowerem, na nartach a po uzyskaniu specjalnego zezwolenia bryczką konną.

4. Leśny Kompleks Promocyjny - w Nadleśnictwie Browsk, Nadleśnictwo powstało w 1921 roku, a jego siedzibą jest osada Gruszki. W miejscowości tej zorganizowano Izbę Leśną i Muzeum Sprzętu Leśnego.

5. Rezerwaty Przyrody

* Dolina Waliczówki - (pow. 44,75ha), występowanie zbiorowisk leśnych o wysokim stopniu naturalności oraz zbiorowisk roślinności nieleśnej obejmujących zespoły turzycowe.
* Siemianówka - (pow. 224,54ha), znajduje się w dolinie Górnej Narwi, w niewielkiej odległości od zbiornika Siemianówka. Zachował się tam fragment Puszczy odznaczający się bogatą szatą roślinną z przeważającymi zbiorowiskami leśnymi i bagiennymi.
* Gnilec - (pow. 37,21ha) - w rezerwacie występują zachowane w stanie naturalnym zbiorowiska turzycowe z udziałem rzadkich gatunków roślin naczyniowych i mszaków.
* Głuszec - (pow. 122,68) obecnie w granicach BPN, na tym obszarze zachowały się w dobrym stanie partie Puszczy Białowieskiej, szczególną ochroną otacza się tam bory sosnowe i torfowiska, rezerwat stanowi ponadto ostoję głuszca.
* Wilczy Szlak - (pow. 48,69ha) obecnie w granicach BPN, zachowany fragment lasu z bardzo okazałymi dębami, również pomnikowymi.

6. Pomniki przyrody - 62 pojedyncze drzewa i 4 głazy narzutowe.

Szlaki turystyczne:

* "Pod Dębami" - Ścieżka edukacyjna w Świnorojach długości 9 km, prowadzi się tam edukację z zakresu ochrony środowiska i leśnictwa.

* "Wilczy Szlak".

* "Wokół Uroczyska Głuszec".

* Szlak żółty – Białowieża - Narewka - 21 km.

Trasa biegnie przez wieś Pogorzelce i Uroczysko Stara Białowieża, gdzie znajduje się kilkusetmetrowa ścieżka edukacyjna - Szlak Dębów Królewskich. Dalej Drogą Narewkowską szlak prowadzi do Narewki.

* Narewka - Masiewo - Babia Góra - Siemianówka - Stary Dwór - Michałowo.

* Szlak czerwony – „Szlak Walk Partyzanckich” – Hajnówka - Narewka - 22 km.

Szlak ma swój początek w Hajnówce, dalej biegnie przez rezerwat „Lipiny” oraz rezerwat „Szczekotowo”, gdzie znajdują się starosłowiańskie cmentarzyska kurhanowe z X -XIII wieku. Na szlaku znajduje się prawosławna kapliczka z cudownym źródełkiem, znana pod nazwą „Krynoczka”. Dalej trakt wiedzie do wsi Świnoroje, gdzie znajduje się pole namiotowe oraz ścieżka edukacyjna „Pod Dębami”. Szlak kończy się w Narewce.

*Szlak niebieski – Białowieża - Siemianówka - 41 km.

Szlak prowadzi przez wieś Pogorzelce, w której zachowała się charakterystyczna dla wsi podlaskiej architektura. Następnie przez uroczysko Stara Białowieża, gdzie znajduje się Szlak Dębów Królewskich, Gruszki, Babią Górę z wieżą widokową i kończy się w Siemianówce. W miejscowości tej można podziwiać drewnianą architekturę oraz cerkiew św. Jerzego Zwycięzcy z XVIII w. Ciekawostką jest fakt, że wieś leży poniżej poziomu wody Zalewu Siemianówka i jest chroniona wałem przed zalaniem.

* Rowerowy szlak niebieski – Narewka - Olchówka - Siemianówka - Babia Góra - Masiewo - 25 km.

Jadąc z Narewki docieramy do Zalewu Siemianówka. Dalej trasa wiedzie do wieży widokowej Babia Góra, z której można podziwiać Dolinę Narwi i Zalew. Kolejną atrakcją szlaku jest rezerwat Siemianówka, w którym zachował się fragment Puszczy odznaczający się bogatą szatą roślinną z przeważającymi zbiorowiskami leśnymi i bagiennymi. Szlak wiedzie przez Masiewo. Jest to wioska otoczona przez lasy należące do Puszczy Białowieskiej. Słynie z produkcji potażu. W XVIII w. był tam folwark, niedaleko znajduje się cmentarz niemieckich osadników z XIX w. W Masiewie spotykamy najwięcej studni-żurawi w okolicy.  

Zabytki:

* Narewka:

- Cerkiew p.w. św. Mikołaja – wybudowana po 1864 roku, eklektyczna, jednoprzestrzenna, z kopułą i trójkondygnacjową wieżą frontową.

- Domy – drewniane budynki z końca XIX w. i początków XX w.

* Siemianówka

- Cerkiew p.w. św. Jerzego – murowana, z czwartej ćwierci XVIII w., na rzucie kwadratu z kolistymi aneksami w narożach, kryta dachem namiotowym.

* Stare Lewkowo

- Cerkiew p.w. św. Piotra i Pawła – drewniana z XVIII wieku, obok dom drewniany z początku XX wieku.

- Budynki mieszkalne i gospodarcze – drewniane z końca XIX wieku i początku XX w.