Orla
Władze samorządowe gminy:
Wójt Gminy - Jan Dobosz
Przewodniczący Rady - Irena Rengajło
Urząd Gminy Orla
ul. Mickiewicza 3
17-106 Orla
tel. (0-85) 739-20-46
fax. (0-85) 739-20-46 wew. 21
www.orla.pl
e-mail: ug@orla.wp.pl
Podstawowe dane o gminie:
Powierzchnia: 160km2
Liczba mieszkańców: 3753
Miejscowości należące do gminy Orla: Antonowo, Baranowce, Czechy Zabłotne, Dydule, Gredele, Gregorowce, Koszele, Koszki, Kruhłe, Krywiatycze, Malinniki, Malinniki-Kolonia, Mikłasze, Moskiewce, Oleksze, Orla, Paszkowszczyzna, Pawlinowo, Reduty, Spiczki, Szczyty-Dzięciołowo, Szczyty-Nowodwory, Szernie, Topczykały, Wólka, Wólka Wygonowska.
Wiadomości ogólne o gminie Orla
Gmina Orla leży we wschodniej części powiatu bielskiego, na skraju Puszczy Białowieskiej, na obszarze "Zielonych Płuc Polski". Przez gminę biegną szlaki komunikacyjne, droga krajowa do granicy państwa, droga wojewódzka do Białowieży oraz liczne drogi powiatowe i gminne. Przez region przepływają dwie rzeki Orlanka i Biała.
Historia
Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z lat 1525 i 1529. W dokumentach z tego okresu wspomniano o fundacji cerkwi i istniejącym już dworze marszałka hospodarskiego Michała Bohusza Bohowitynowicza. Po jego śmierci wraz z ręką córki Hanny dobra przeszły w posiadanie Stanisława Tęczyńskiego, starosty bełżskiego, a późniejszego wojewody krakowskiego. Z kolei w 1558 r. córka Tęczyńskich Katarzyna wniosła te dobra księciu słuckiemu Jerzemu Olelkowiczowi. W 1585 r. w posiadanie Orli weszli Radziwiłłowie. W 1634 roku osada otrzymała pierwszy przywilej miejski. W późniejszych latach był on odnawiany i poszerzany. Orla wraz z przywilejami otrzymała herb Radziwiłów. Prawo miejskie nie potwierdzili królowie polscy. W trakcie potopu szwedzkiego ziemie orlańskie przeszły w ręce Bogusława Radziwiła, później trafiały w zastaw kolejno do Benedykta Pawła Sapiechy, Jakuba Henryka Fleminga i Józefa Sapiechy. W trakcie wojny pólnocnej dobra poważnie ucierpiały na skutek najazdów podkanclerzego litewskiego Stanisława Szczuki.
Sprowadzeni prawdopodobnie już przez Radziwiłów Żydzi zdominowali osadę w XVIII wieku. Ich hegemonia była widoczna zarówno pod względem gospodarczym, jak i narodowościowo-wyznaniowym. Na początku XIX wieku 70% mieszkańców stanowiła ludność pochodzenia Żydowskiego. Ich supremacja była widoczna do 1942 roku.
W XVIII wieku dobra należały do rodu Branickich. W 1808 roku przeszły ponownie w ręce dawnych właścicieli czyli Radziwiłów. Taki stan nie trwał długo, bowiem kilkadziesiąt lat później przejął je były administrator tych ziem Wittgenstein. W 1852r. car Mikołaj I potwierdził status miejski Orli i zaliczył ją do tzw. miasteczek nadetatowych. W latach 1861-1915 miejscowość była ośrodkiem gminnym. W latach 1895-1896 przez ziemie orlańskie biegła linia kolejowa Bielsk-Białowieża. W czasie I wojny światowej wielu mieszkańców Orli i okolic uciekła w głąb Rosji przed wojskami niemieckimi. Po wojnie nie wszyscy jednak zdołali powrócić.
W 1921r. Orla utraciła prawo miejskie i uzyskała status osady. W okresie międzywojennym największym zakładem była żydowska kaflarnia Wajnsztajnów. W 1938r. w wielki pożar strawił ponad 550 budynków w osadzie. W czasie II wojny świtowej Niemcy zgładzili wszystkich Żydów z tego terenu w Treblince.
Infrastruktura
Gospodarka
Gmina ma typowo rolniczy charakter. Posiada zróżnicowane jakościowo gleby. Dominują na tym obszarze gospodarstwa indywidualne. Kilka z nich specjalizuje się w produkcji mleka i produkcji roślinnej. Jest również kilka gospodarstw wytwarzających żywność ekologiczną.
W gminie funkcjonuje 169 podmiotów gospodarczych, z czego 9 należy do publicznego sektora własności, reszta znajduje się w rękach prywatnych. Władze gminy chcą zachęcić inwestorów różnego rodzaju ulgami, najczystszymi w województwie wodami, które można wykorzystywać do produkcji wód mineralnych, napojów oraz na potrzeby przemysłu rolno - spożywczego oraz pokładami wysokogatunkowej gliny.
Kultura, oświata, sport
Walory turystyczne gminy
Czystość środowiska a także bliskość Puszczy Białowieskiej sprawiają, że okolice gminy Orla stanowią interesujące miejsce dla turystów. Można tu znaleźć zakątki pierwotnego krajobrazu z mokradłami. W lasach są warunki do rozwoju wszelkich form zbieractwa i łowiectwa. Istnieją też warunki do organizowania wypoczynku dla dużych grup dzieci i młodzieży, np. w formie biwaków.
Atrakcje przyrodnicze:
* Zakątki pierwotnego krajobrazu z mokradłami.
* Bliskość Białowieskiego Parku Narodowego.
* Dwie rzeki Orlanka i Biała
Szlaki turystyczne
Zabytki:
Orla
* Cerkiew pw. Św. Michała Archanioła z 1797r.,
* Cmentarz prawosławny z cerkwią cmentarną pw. Św. Św. Cyryla i Metodego z ok. 1870r. z częściowo zachowaną polichromią,
* synagoga z XVII w. i szczątki cmentarza żydowskiego.
Szczyty Dzięciołowo
* Cerkiew pw. Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela z 1785r. fundacji Jana Węgierskiego. Wewnątrz cerkwi obrazy autorstwa malarza nadwornego Jana Klemensa Branickiego - Jana Mirysa.;
* kamienną figurę św. Jana Nepomucena z 1758r., pierwotnie przeznaczona dla otoczenia pałacu Branickich w Białymstoku. Przewodniki turystyczne błędnie podają,
Szczyty Nowodwory
* Drewniany dwór z I połowy XIX w.
* Spichlerz z II połowy XIX w.
Wólka Wygonowska
* cerkiew pw. Św. Michała z I połowy XX w.
Polecane firmy:
ul. 11 Listopada 57,
Bielsk Podlaski
ul. Kopernika Mikołaja 28,
Bielsk Podlaski
lfilimoniuk@wp.pl
Bielsk Podlaski
tel.
857309670
sklep5@spolem-bielskpodlaski.pl