Powiat Hajnowski
Starostwo Powiatowe w Hajnówce
ul. Aleksego Zina 1
17-200 Hajnówka
tel. (0-85) 682-27-18
fax. (0-85) 682-42-20
www.powiat.hajnowka.pl
e-mail: startostwo@powiat.hajnowka.pl
Podstawowe dane o powiecie:
Powiat
Hajnówka
Powierzchnia w km2
LUDNOŚĆ (w tys.)
Ogółem
Mężczyzn
Kobiet
Na km2
Przyrost naturalny
1624
52223
25462
26761
32
-5,1
Gminy wchodzące w skład powiatu: Białowieża, Czeremcha, Czyże, Dubicze Cerkiewne, Hajnówka, Hajnówka - miasto, Kleszczele, Narew, Narewka.
Wiadomości ogólne o powiecie Hajnówka
Powiat Hajnowski położny jest w południowo - wschodniej części województwa podlaskiego, na obszarze tzw. "Zielonych Płuc Polski". Pod względem geograficznym leży w makroregionie Niziny Podlaskiej i mezoregionie Wysoczyzny Bielskiej. Jest to teren mało zróżnicowany, przeważnie płaski. Największymi rzekami regionu są Narew, z jej dopływem rzeką Narewką i dopływ Bugu - Leśna Prawa Najcenniejszym obiektem w powiecie jest Puszcza Białowieska, jedyny w Europie kompleks leśny, który zachował się do naszych czasów w niezmienionej formie. Wszystkie gminy powiatu są członkami Stowarzyszenia Gmin Puszczy.
Historia
Puszcza Białowieska była przez wiele wieków ulubionym miejscem polowań królów polskich, stąd wynikała szczególna dbałość o jej ochronę. Pierwsze historyczne wzmianki sięgają okresu panowania Władysława Jagiełły a opisują łowy zorganizowane tam przez króla przed bitwą pod Grunwaldem. Z biegiem lat wyodrębniły się pierwsze jednostki terytorialne. W 1538 roku ziemie te podzielono na 55 większych ostępów i 82 mniejsze. Ochronę powierzono osocznikom. Chłopi oraz okoliczna szlachta mieli prawo do tzw. wchodów, dzięki nim mogli pozyskiwać siano i zakładać barcie w wybranych partiach lasu, nie mogli natomiast organizować polowań i zagospodarowywać ziem. W wyniku zaborów Puszcza Białowieska znalazła się pod panowaniem rosyjskim. Do I wojny światowej był to teren łowiecki carów rosyjskich.
Wojsko niemieckie stacjonujące w okresie I wojny światowej w okolicach Puszczy masowo wycinało las i wybijało zwierzynę. W wyniku ich eksploatacji powstało 18.000 ha niezalesionych zrębów. Po przejęciu władzy przez Polaków w 1919 roku przybyła do Puszczy grupa naukowców pod przewodnictwem prof. Władysława Szafera. Miała ona stwierdzić czy żubry przetrwały wojnę. Niestety, nie znaleziono żywych przedstawicieli tego gatunku. Dzięki wyprawie zrodziła się idea ochrony tego unikalnego lasu. Projekt utworzenia Ścisłego Rezerwatu wpłynął do władz w 1920 roku. Tarpana. W 1921 roku Ministerstwo Rolnictwa i Dóbr Państwowych utworzyło oddzielne leśnictwo "Rezerwat" o powierzchni 4594,56 ha, z tego 1061, 11 ha miało przypaść na rezerwat ścisły. Rok 1920 uważany jest za datę utworzenia BPN. W 1924 roku podpisano umowę z angielską firmą "Century". Zezwalała ona na pozyskiwanie w ciągu dziesięciu lat po 325.000 m3 drewna. Niestety firma niezalesiała zrębów dlatego po kilku latach rozwiązano z nią umowę.
Ważny etap w dziejach Puszczy nastąpił w 1932 roku, kiedy nadleśnictwo "Rezerwat" zamieniono w jednostkę administracyjną szczególną o nazwie "Park Narodowy w Białowieży". Podlegał on Dyrekcji Lasów Państwowych w Białowieży. Dynamiczny rozwój regionu zastopował wybuch II wojny światowej. Niemcy przekształcili Puszczę Białowieską w teren łowiecki Hermana Goeringa.
Decyzją Rady Ministrów z 1947 roku na obszarze 4716 ha utworzono Białowieski Park Narodowy. Następne zmiany w sprawie BPN podnosiły jego znaczenie. W 1977 roku uznano go za Światowy Rezerwat Biosfery, dwa lata później jako jedyny obiekt w kraju uzyskał status Obiektu Dziedzictwa Światowego. W 1996 roku BPN powiększono do 10501,95 ha. Poza tym jako jedyny Park Narodowy w Polsce uzyskał on Dyplom Europy. Dzięki temu otoczono go patronatem Rady Europy. Od 1996 roku rozpoczęto starania rozszerzenia BPN na cały obszar Puszczy Białowieskiej. Niestety jak dotąd nie udało się tego dokonać. Główny powodem jest brak środków na ten cel, jak również nieprzychylne stanowisko samorządów i mieszkańców powiatu.
W 2002 roku gminy wchodzące w skład powiatu hajnowskiego oraz 3 przygraniczne rejony Białorusi podpisały umowę o utworzeniu Euroregionu Puszcza Białowieska. Jego celem jest współpraca w sferze gospodarczej, społecznej i ekologicznej pomiędzy polskimi i białoruskimi gminami.
Infrastruktura
W powiecie funkcjonuje 10 oczyszczalni ścieków (8 biologicznych i 2 z podwyższonym usuwaniem biogenów) o łącznej przepustowości 7393 m3/na dobę. Łączna długość sieci wodociągowej wynosi 565,6km, kanalizacyjnej 115,2km, brakuje natomiast rozdzielczej sieci gazowej.
Gospodarka
Powiat hajnowski jest regionem rolniczo - przemysłowym. Funkcjonuje w nim 3873 przedsiębiorstw, z czego 136 należy do sektora publicznego, reszta znajduje się w rękach prywatnych. Najwięcej zakładów zajmuje się przetwarzaniem drewna pochodzącego z Puszczy Białowieskiej. Produkuje się w nich m.in.: tarcicę, materiały podłogowe, meble, węgiel drzewny, stolarkę budowlaną. Wiele z produktów jest eksportowana. W regionie funkcjonują również zakłady przemysłowe produkujące m.in.: maszyny na potrzeby przemysłu drzewnego, ekologiczne kotłownie czy też piece grzewcze. Wielu mieszkańców trudni się wykonywaniem wyrobów rękodzielniczych ze słomy, drewna, wikliny. W powiecie są doskonałe warunki do rozwoju rolnictwa ekologicznego. Jedynie niekorzystnym zjawiskiem jest duże rozdrobnienie gospodarstw, bowiem na 9670 gospodarstw aż 3094 ma powierzchnię poniżej 1ha.
Kultura, oświata, sport
Funkcjonujące na terenie powiatu placówki oferują szeroki i różnorodny program. Organizują różnego rodzaju imprezy, na których prezentowany jest dorobek lokalnych twórców. Prawie w każdej gminie i miejscowości istnieją kapele prezentujące lokalny folklor. W powiecie funkcjonuje 21 szkół podstawowych, 12 gimnazjów i 16 szkół średnich. W Białowieży działają 4 placówki naukowe.
Walory turystyczne gminy
Tereny o szczególnych walorach przyrodniczych zajmują aż 95017,3ha (58,5%) powierzchni, z czego na Białowieski Park Narodowy przypada 10501,9ha, rezerwaty przyrody 3734,7ha a na obszary chronionego krajobrazu 84492,8ha. Powiat posiada 1195 pomniki przyrody.
Atrakcje przyrodnicze:
* Puszcza Białowieska - leży na terytorium dwóch państw Polski i Białorusi. Zajmuje łącznie 147.000 ha, z czego po stronie polskiej znajduje się około 60.000 ha. Jest ona pozostałością trzech puszcz: Białowieskiej, Świsłockiej i Ladzkiej.
* Białowieski Park Narodowy (BPN) - w Puszczy zachował się strefowy układ zbiorowisk leśnych, niespotykany nigdzie indziej w Europie. Turysta może zobaczyć: las łęgowy, grądy, dąbrowę świetlistą, lasy olsowe, łozowiska oraz bory. Jest to jedyny w Europie obszar leśny, który zachował się do czasów współczesnych w stanie naturalnym. W skład BPN wchodzą: Ścisły Rezerwat Przyrody, Obręb Ochronny Hwoźna, Park Pałacowy, Muzeum Przyrodniczo - Leśne, Ośrodek Edukacji Przyrodniczej i Rezerwat Pokazowy Żubrów i Koników typu
* Leśny Kompleks Promocyjny (LKP) - położony jest w nadleśnictwach: Hajnówka, Białowieża, Browsk a administracyjnie podlega Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych z siedzibą w Białymstoku. LKP mają za zadanie spełniać dwie funkcje gospodarczą i ochronną.
* Zbiornik wodny Siemianówka.
* Dolina rzeki Narew.
* Dolina rzeki Narewki.
Szlaki turystyczne:
Piesze
* Hajnówka - Narewka - szlak czerwony.
* Narewka - Białowieża - szlak żółty.
* Kosy Most - Głuszec.
* Narewka - Michałowo.
Zabytki:
Polecane firmy:
